ด้วยวิวัฒนาการด้านเทคโนโลยี และการเปลี่ยนแปลงด้านสภาพแวดล้อมอย่างรวดเร็วในยุคปัจจุบัน ทำให้วิถีชีวิตของผู้คนก็ต้องเปลี่ยนแปลงไปด้วยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เช่นกัน โดยเฉพาะเรื่องของสุขภาพ ปัจจุบันผู้คนเจ็บป่วย ล้มตายด้วยโรคอันเนื่องมาจากความเสื่อมของร่างกายเพิ่มมากขึ้นทุกวัน เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคสมองเสื่อม โรคไต โรคมะเร็ง ฯลฯ ทั้งนี้ก็เนื่องมาจากสภาพแวดล้อม และวิถีชีวิตที่เปลี่ยแปลงไป ตลอดจนภาวะโภชนาการที่ไม่เหมาะสมเป็นตัวผลักดัน
และเมื่อพูดถึง โรคอันเนื่องมาจากความเสื่อมของร่างกาย มีคำอยู่คำหนึ่งที่มีการพูดถึงกันมากในปัจจุบัน คือคำว่า "อนุมูลอิสระ" (oxidant) ซึ่งความจริงแล้วกระบวนการที่ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระในร่างกายมนุษย์นั้นมีขั้นตอนละเอียดซับซ้อนมาก ซึ่งจะขออธิบายพอสังเขปเป็นเบื้องต้นก่อนนะครับ
ร่างกายของคนเราประกอบด้วยเซลล์ประมาณ 60 ล้านเซลล์ ทุก ๆ เซลล์จะมีชีวิตและทำงานอยู่ได้จะต้องมีพลังงานใช้อย่างต่อเนื่อง พลังงานนั้นคือ เอทีพี โรงงานผลิตพลังงานภายในเซลล์ แต่ละเซลล์คือไมโตคอนเดรียซึ่งเปรียบเสมือนเป็นกระบอกสูบและลูกสูบในเครื่องยนต์ เชื้องเพลิงที่ใช้คือสารอาหาร ซึ่งเป็นส่วนที่ย่อยเล็กที่สุดของอาหารที่รับประทานเข้าไป คือโปรตีนเป็นกรดอะมิโน แป้งหรือน้ำตาลเป็นกลูโคส และไขมันเป็นกรดไขมัน สารอาหารตัวใดตัวหนึ่งจะผสมกับอ็อกซิเจนที่หายใจเข้าไป ตัวที่จุดระเบิดคือ วิตามิน และโคเอ็นไซม์ ขั้นตอนสุดท้ายคือ การเปลี่ยนเอดีพีให้เป็นพลังงานเอทีพี กระบวนการสร้างพลังงานที่ไมโตคอนเดรียนี้เกิดต่อเนื่องตลอดเวลาในทุก ๆ เซลล์ และเป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่ทำให้เซลล์ดำรงค์ชีวิตอยู่ได้ การเกิดระเบิดในกระบอกสูบเครื่องยนต์มีสิ่งที่ไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นคือ เขม่า ซึ่งถูกขับออกไปทางออกของไอเสีย แต่จะมีส่วนที่ออกไม่หมด และสะสมอยู่อย่างต่อเนื่อง ซึ่งทำลายกระบอกสูบนั้นตามอายุการใช้งาน ที่ไมโตคอนเดรียกระบวนการเมื่อตอนที่เอดีพี เปลี่ยนเป็นเอทีพีได้มีการใช้ออกซิเจนไปหนึ่งตัวจากที่สองตัวจับคู่กันอยู่ เมื่อคู่ถูกแยกไปส่วนที่เหลือคือ อ็อกซิเจนที่โดดเดี่ยว ชื่อว่า "อนุมูลอิสระ (oxidant)"ซึ่งก็เป็นที่ทราบกันดีว่า อนุมูลอิสระเป็นจุดเริ่มต้นของความเสื่อมของร่างกายมนุษย์ทุกคน ซึ่งก่อให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ตั้งแต่เกิดจนถึงชีวิตที่ดำรงค์อยู่ในปัจจุบัน
วิธีบรรเทาและยับยั้ง ไม่ให้อนุมูลอิสระไปก่อให้เกิดความเสียหายกับร่างกายของเรา สามารถทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่ทำได้ง่าย ๆ และใกล้ตัวเราที่สุดก็คือ เรื่องของอาหารการกินนั่นเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งผักผลไม้ต่าง ๆ ในธรรมชาติมี "สารต่อต้านอนุมูลอิสระ (antioxidants)"อยู่มากมาย สามารถเลือกรับประทานได้ตามฤดูกาล ผักและผลไม้บางชนิดสามารถหารับประทานได้ตลอดทั้งปี จะรับประทานแบบสด ๆ หรือนำไปประกอบอาหารก็แล้วแต่ความชอบของแต่ละคนนะครับ
ขอขอบคุณ นพ.พัลลภ โพธิพฤกษ์
แพทย์ผู้ชำนาญการโรคหัวใจ และ
ผู้ก่อตั้งศูนย์หัวใจโรงพยาบาลศิริราช
ขอขอบคุณ นพ.พัลลภ โพธิพฤกษ์
แพทย์ผู้ชำนาญการโรคหัวใจ และ
ผู้ก่อตั้งศูนย์หัวใจโรงพยาบาลศิริราช
